Ana içeriğe geç

Yeni Linux Kullanıcılarına Öneriler

1-

Bir numaralı önerim mutlaka gerekli zamanlarda snapshot alın. Snapshot almak Windowstaki Sistem Geri Yüklemeye denk geliyor. Özellikle acemi kullanıcılar hata yaptığı zaman büyük kolaylık sağlıyor lsblk -f komutu ile dosya sisteminizi öğrenip ext4 ise Timeshift ve btrfs ise hem timeshift hem Snapper(saniyesinde yedek alır) ile yedek alabilirsiniz.

2-

AMD ve Intel ekran kartları için açık kaynak sürücüler ki bunlar varsayılan olarak yüklü gelir gayet performanslıdır. Ciddi bir aksilik olmadıkça değiştirmenizi önermiyorum.

3-

Sisteminizi imkanınız var İngilizce kullanın ve öyle yükleyin çünkü hata kodlarının İngilizce çıkması size ciddi kolaylık sağlayacaktır.

4-

Oyunlarda yeterince performans alamıyorsanız ve varsa ekran kartınızın aktif olduğundan emin olun. Mesela AMD için ekran kartını çalıştırmak için DRI_PRIME=1 değerini başa ekleyebilirsiniz.

5-

Dağıtım seçimine Arch ile başlayabilirsiniz ancak verilerinizi yedeklemeniz şartı ile. Ben Nvidia ile sorun yaşamayacaklarsa Solus öneriyorum.

6-

Windowstaki oyun ve uygulamaları açmak Wine(Wine is not emulator) adlı yazılımı kullanabilirsiniz ancak %100 başarı beklemeyin. Yapmanız gereken şey alternatifleri kullanmak olacaktır. Ayrıca özellikle oyunlar Steam tarafından geliştirilen Proton adlı araç ile Linuxta açılan oyunların sayısı ve performansı arttı.

7-

Protonup-qt yazılımı ile gerek Steam ve gerek Epic games(Heroic games Launcher) için özel tüm Protonları ve özel wine sürümlerini yükleyebilirsiniz.

Linux CLI Launcher T-UI Android Başlatıcı İnceleme

Bu programı o kadar beğendim ki anlatamam, insana terminal zevkini yaşatıyor ve alışınca gerçekten de kolay. Mesela klavyeyi açıp WH yazsanız WhatsApp'i kendi tamamlıyor. Alias desen o da var.Denemedim ama SMS gönderme de arama da mevcutmuş. "flash" komutunu Alias ile fl yaptım. Daha bir çok özelliği var bu muhteşem ve olağanüstü uygulamanın. Play Store'da adı Linux Cli Launcher ve F-Droid'de adı da T-Uİ

Devuan Linux Dağıtım İncelemesi

Debian üzerinden oluşturulan ve runit openrc ve diğer bir çok init'i destekleyen güzel bir dağıtım. Apt paket yöneticisinin hantal olduğunu bana yine hatırlatmıştır kendileri. Debian'ın web sitesinin aksine indirme linkleri daha düzgün ve daha rahat erişilebilir. systemd sevmeyen tayfadakilerden Debian'ı sevenlerce aranan dağıtım tam olarak budur.

Rastlanan Sorunlar ve Çözümler

1-ping atılmıyordu. "iputils-ping'i reinstall yapın.Çözüm burada!
2-İnternet ara ara kesiliyordu.IPv6'yı nm-applet üzerinden kapattım.
3-doas ile update-rc.d kullanılmıyordu.Çözüm doas /usr/sbin/update-rc.d slim disable örneğindeki gibi uygulamak
ya da Distrohopçu Edip Adam(Vilez) tarafından verilen bu komutu yazıp sonra terminali yeniden başlatmak "echo export PATH="$PATH:/usr/sbin" >> ~/.bashrc"

İkinci kurulumda sorunlar

4-Pipewire geçerken Ses Sorunu
5-deb.devuan.org çalışmıyordu apt üzerinden, ama firefox internete giriyordu. Çok uğraştım, başaramadım ve yardım aldım. Google dns'si olan 8.8.8.8 'i /etc/resolv.conf'a önceki dns'yi silerek ekledim. Sorun çözüldü. Yardım eden arkadaş sağ olsun.chattr +i ile de sabitledim.

Alternatif(Türkiye ve yakınında) ve daha iyi bir çözüm ise deb.devuan.org adreslerini tr.deb.devuan.org ile değiştirmektir. Apt'nin paket yükleyememe sorununa çözüm olarak.

FreeBSD Oyun Listem

Wine Steam Suyimazu Proton Steam Hem Suyimazu hem Wine Linux-Steam-Utils Çalışmayan
Fistful of Frags Just Cause Streets of Fury Apotheon Saints Row 2
Codename Cure ETS-2(Directx-64-bit) Stardew Valley Drift King
Counter Strike:Source A Robot named Fight Atari Vault Dino D-Day
Brainbread Ice Lakes Grim Dawn Blazblue:Calamity Trigger
Rustler(ses yok) Hover 3D Arcade Fishing The Bard's Tale
PayDay 2 Mount and Blade Warband Unloved Blood and Bacon
Sacred Gold Nation Red Bus Driver

Herd is Coming Linux Oyun İncelemesi - Ücretli

Bu oyun Erzurum oyunu geliştiricisi/geliştiricileri tarafından geliştirilmiş sanırım. Açıkçası ben Erzurum'u oynamadım ve almak gibi bir niyetim de olmadı. Gel gelelim Herd is Coming'e bu oyun The last Stand:Union City Flash oyununu hatırlattı ki pek severim. Herd is coming de aşağı yukarı aynı sistem. Zombilere karşı hayatta kalıp, seviye atlayıp, zombilerden kokoreç yaptığınız bir oyun. Animasyonların ağır olduğunu düşünenler var ki bu doğru olabilir. Gene de indirimde iken 1.05₺ olan bu oyunu kesinlikle denemenizi öneririm. Oyunu yerli olduğu için gibi bir gerekçe ile değil gerçekten sevdiğim için inceledim. Son olarak Steam bulut gözükmesine rağmen benim emeklerim gitti. Manuel yedek yapmanızı öneriyorum.

Pisi Linux

Uzun zamandır düşünüyordum aslında şöyle bir yerli dağıtımı alıp incelemesini siteme eklesem mi diye ki Pisi Linuxu inceleyip eklemek istedim. Bağımsız tabanlı olması beni hep cezbetmişti zaten Pisinin. Eskiden de kullanmıştım aslında ama o zamanlar daha acemi olduğum için çok bir şey anlamamıştım. Benim gördüğüm tek eksiklik uygulama desteği ki buna rağmen yanlış anlamayın, temel ihtiyacı karşılayacak kadar uygulama var(kişiden kişiye değişir).Mesela Steam, Flatpak, Popüler tarayıcılar, KDE v.s mevcut. Bence zamanla da kendileri uygulama desteğini arttırıyorlar.Denenmeye değer bir dağıtım ben zaten siteme denenmeye değer olduğunu düşünmediğim bir dağıtımı eklemem.

Temel Paket Yöneticisi Komutları

sudo pisi ur # Depo bilgilerini günceller.
sudo pisi up # Sistemdeki paketleri günceller
sudo pisi it # Uygulama yükler
sudo pisi sr # Paket arar
sudo pisi rm # Uygulama siler

Solus

Solus açıkçası bana uygun dağıtım değildi ama gene de incelenmeye ve bazı kişilere önerilebilecek bir dağıtım. Annemin severek kullandığı bu dağıtımın en büyük eksiği benim gözümde paket desteğidir. Tamam Steam var Heroic Launcher ve Discord var ama mesela wayfire hikari gibi pencere yöneticilerini kurmak istese onlar yok. Sonradan az önce baktım da openbox ve sway mevcut.

Yeni kullanıcılar eğer ki aradıklarını bulabilecekse ve Nvidia sürüleri uyumlu ise önerilmesinde sakınca yok hatta öyle bir durumda önerilecek bence ilk dağıtımdır. Yuvarlanan sürüm olduğu için de sürüm yükseltmekle uğraşılmasına gerek yok. Üçüncü parti yazılım kısmında Solusun hoş ek uygulamalar da mevcut. Sözün özü şu siz hiç Linux deneyimi olan bir kullanıcı değilseniz veya Linux'ta herhangi bir sorunla uğraşmak istemiyorsanız ki burada şunu da belirtmek lazım. Her dağıtımda sorun yaşanabilir. Solusta yaşayabileceğiz sorun sayısı ve şiddeti daha azdır.

NuTyX Linux Dağıtım İncelemesi

Nutyx websitesi

Bu dağıtımının bağımsız taban olması güzel fakat uygulama desteği bana yeterli gelmedi. Gene de bazı durumlarda kullanışlı bir dağıtım olabilir. Mesela base install üzerinden kurulursa eski bilgisayarlar için kullanılabilir. Arayıpta bulamadığım uygulamalar "Steam" ve "Alacritty" ki çok ciddi bir arama da yapmadım, daha da arama yapsam daha fazla eksik bulmam muhtemel gibime geliyor. Flatpak desteği var gözüküyor ancak flatpak hata verdi. Son olarak ben bu dağıtımda potansiyel görüyorum da gene de daha gelişmeleri lazım. İkinci kez Openbox isosu yeniden yükledim ve Steam Flatpakten yüklendi. Openbox yükleyince özelleştirilmiş ve kullanıma kolay bir halde geliyor. Telegram yazılımı da çoğunluk sevmeyeceği gibi ek olarak sunuluyor ama kaldırılabiliyor. Aşağıda Openbox'ın görseli mevcuttur.



NuTyX'i ikinci denememdeki izlenimlerim

Format atarak çeşitli dağıtımlar denedikten sonra gene Nutyx'e geri döndüm.Geliştiriciler çok duyarlı sizi dikkate alıyor ve yardımcı oluyorlar. Cards paket yöneticisi çok güzel. Cinnamon'u yüklerken Cinnamon açılmadı. Hata verdi. Ben de terminal açıp Mate kurdum. Görünen o ki en iyisi base install kullanmak. İnternete nmcli nmtui ile bağlanın.Bu arada Nutyx systemd ve runit destekliyor. systemd sevmeyenler için uygun bir dağıtımdır.

Sorunlar

TTY ekranı açılmıyordu.Sanırım bu sorun varsayılan olarak gelen Sysv ile Nutyx arasındaki bir ihtilaftan kaynaklanıyor.Runit yükleyince ve aktifleştirince düzeliveriyor. Steam'de yeni protonlar çalışmıyor. Çözüm: Hazırladığım NuTyX Oyun Rehberi "sudo chmod 777 /usr/bin/bwrap"

NixOS Linux Dağıtım İncelemesi

Gerçekten güzel bir dağıtım üzeride 80000 paket var. Diğer dağıtımlardan çok daha farklı geldi bana. "configuration.nix" dosyası üzerinden ayarlar yapılıyor. Void'i bıraktığım için pişman olmadım bu dağıtımı tanıdığım için. Yeni kullanıcılar kesinlikle uzak dursun.Nixte bazı programları aktifleştirmek istiyorsanız "configuration.nix" dosyasına programs.aktifleşirilecekprogramadı.enable =true; şeklinde eklenmesi gerekiyor çalışması için. "configuration.nix" dosyası ile NixOS sisteminizde pek çok ayarı yapabilirsiniz. Misal kullanıcı yetki ayarları, aktifleştirilecek WM ve DE'ler, yüklenecek uygulamaları uygun kısma yazdıktan sonra root yetkisi ile "nixos-rebuild switch" yazarak yükleyebilirsiniz, zaman ayarı, klavye ayarı da yapabilirsiniz. TRQ klavye için console üzerinde ayar "trq" ve "services.xserver.layout ise tr" olmalıdır.Yazıcı ağ ve ses ayarları da "configuration.nix" üzerinden yapılabilir. Sözün özü NixOS kullanacaksanız. "configuration.nix" dosyasını düzenlemeyi öğrenmelisiniz. Bir başyapıt bu dağıtım.

Bilmeniz Gerekenler

Doas Config Ayarı
Steam Config Ayarı
Swaylock Config Ayarı
NixOS Sürüm Yükseltme

Aşağıda configuration.nix ile aktifleştirdiğim ayarların önemli bir kısmı var.
programs.dconf.enable = true;
programs.udevil.enable = true;
Sistemi yüklerken yani formatla bilgisayara kurarken Network-Manager yüklenmesi gerekiyorsa aşağıdaki komut "configuration.nix"in içine eklenir.
networking.networkmanager.enable = true;
Unfree paketlerin eklenmesi "configuration.nix"in içine aşağıdaki komutu ekleyebilirsiniz.
nixpkgs.config.allowUnfree = true;
NixOS üzerinde sürüm yükselttikten sonra Xorg açılmamaya başladı. Xorg yazılımlarının bir kısmını yeniden yüklemek fayda etmedi. Ardından internette yoğun bir araştırmaya giriştim. Benim işlemcimin grafik birimi Intel olduğundan bu komutu configuration.nix üzerine ekledim ve Xorg sorunsuz açıldı.
services.xserver.videoDrivers = [ "intel" ];
NTFS ile biçimlendirilmiş harddiskleri boot etmek için "ntfs3g" yazılımı yüklenmeli ve configuration.nix üzerinde aşağıdaki seçenek açılmalıdır.
boot.supportedFilesystems = [ "ntfs" ];

Restic Veri Yedekleme Linux Yazılım(Uygulama) İncelemesi

Restic go dili ile yazılmış, şifreleme yapabilen bir yedekleme yazılımıdır. Şahsi Kullanımımla inceleyelim.

Restic Kullanımı



sudo mkdir /restic
/ konumuna restic adında klasör açar.
sudo restic init -r /restic restic / konumuna restic klasöründe yedekleme alanı olarak ayarlar.

Mesela ~(/home/kullanıcıadı) konumunda belgeleri /restic konumuna yedekleyelim;


sudo restic -r /restic --verbose backup /home/kullanıcıadı/Belgeler/ Belgeleri yedekler
sudo restic -r /restic snapshots /restic konumundaki yedekleri gösterir.
sudo restic -r /restic restore ID --target /home/kullanıcıadı/Belgeler/Snapshot listesinden çıkan ID'yi burada kullanırız ve istediğimiz yere geri yükleme yaparız.